KẾ HOẠCH DI TRÚ NHẬP CƯ 2026-2028 CỦA CANADA, GIỚI CHUYÊN MÔN LO NGẠI VẤN ĐỀ CỐT LÕI CHƯA ĐƯỢC GIẢI QUYẾT, CHO DÙ CHÍNH PHỦ CỐ GẮNG GIẢM LƯỢNG NGƯỜI TẠM TRÚ NHÂN, ĐÓ LÀ GÌ?

Thay Đổi Chính Sách theo hướng cắt giảm, và Cuộc Khủng Hoảng Nhập Cư Tạm Thời có Được Giải Quyết hay không.

Chính phủ của Thủ tướng Mark Carney đã ban hành một đợt cắt giảm đáng kể các mục tiêu nhập cư tạm thời, trong Kế hoạch Di trú Nhập cư mới công bố cho 2026-2028, đặc biệt nhắm vào chương trình Lao động Nước ngoài Tạm thời (TFW) và chương trình Sinh viên Quốc tế.

Động thái này báo hiệu một lập trường cứng rắn hơn, về nhập cư so với chính quyền tiền nhiệm. Mục tiêu về số lượng lao động TFW đến Canada vào năm 2026 đã được giảm từ 82.000 xuống 60.000 người, và mục tiêu sinh viên quốc tế đã bị cắt giảm mạnh từ 305.900 xuống chỉ còn 150.000 người.

Thủ tướng Carney biện minh cho chính sách này, bằng cách chỉ ra sự tăng trưởng lớn và không bền vững của số lượng cư dân tạm thời, lưu ý rằng lượng tạm trú nhân Canada đã chiếm tới 7,5% dân số Canada khi ông nhậm chức, tăng từ 3% vào năm 2018. Ông cho rằng sự gia tăng nhanh chóng này đã “vượt xa khả năng của chúng tôi trong việc chào đón mọi người và đảm bảo rằng họ có nhà ở và dịch vụ tốt.”

Vấn đề của Chương trình Lao động Tạm cư TFW.

Trong khi các đợt cắt giảm giải quyết vấn đề tăng dân số, các nhà vận động và nhà hoạt động nhân quyền lo ngại sâu sắc rằng chính sách này không giải quyết được bản chất bóc lột cơ bản của chương trình TFW. Chương trình TFW cho phép các nhà tuyển dụng thuê lao động nước ngoài để lấp đầy các vị trí quan trọng, đặc biệt trong ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, các nhà phê bình, bao gồm Marisa Berry Mendez từ Tổ chức Ân xá Quốc tế Canada, lập luận rằng vấn đề cốt lõi là cấu trúc của thị thực, vốn ràng buộc người lao động với chủ lao động của họ. Sự phụ thuộc này khiến lao động nước ngoài “gần như bị mắc kẹt” trong các tình huống lạm dụng, mà Tổ chức Ân xá Quốc tế và một báo cáo viên đặc biệt của Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã mô tả là “mảnh đất màu mỡ cho các hình thức nô lệ đương đại.”

Berry Mendez kể lại việc nghe những câu chuyện về trộm cắp tiền lương, điều kiện sống và làm việc không an toàn, lạm dụng bằng lời nói, lạm dụng tình dục và bạo lực. Hơn nữa, TFW thường bị ngăn cản theo đuổi thường trú nhân, vì họ bị coi là “lao động tay nghề thấp.” Lãnh đạo Đảng Bảo thủ, ông Pierre Poilievre, đã từng kêu gọi loại bỏ hoàn toàn chương trình này, cho rằng nó nhập khẩu lao động giá rẻ và làm tăng tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên. Ngược lại, bà Lynn Bueckert thuộc Hiệp hội Nhân viên Bệnh viện lại bảo vệ lao động nước ngoài, nói rằng họ đang “duy trì hệ thống chứ không phải làm cạn kiệt nó” bằng cách lấp đầy các vị trí quan trọng.

Những người ủng hộ khẳng định rằng, các đợt cắt giảm tạm thời là một cách tiếp cận thiển cận và kêu gọi cải cách hệ thống. Họ khuyến nghị cải tổ chương trình và sử dụng nhập cư vĩnh viễn, bao gồm lộ trình liên bang để trở thành thường trú nhân cho các nhân viên y tế quan trọng, để đáp ứng phần lớn nhu cầu thị trường lao động của Canada, từ đó loại bỏ tình trạng tạm thời bị ràng buộc với chủ lao động mang tính bóc lột.

Cuộc Khủng Hoảng Tài Chính của hệ thống Giáo Dục Sau Trung Học.

Việc cắt giảm sâu đối với chương trình sinh viên quốc tế, đã gây ra khủng hoảng tài chính cho các cơ sở giáo dục sau trung học của Canada, vốn ngày càng phụ thuộc vào học phí của sinh viên quốc tế. Sinh viên quốc tế bậc đại học dự kiến sẽ trả trung bình $41.746 tiền học phí, cao hơn đáng kể so với mức $7.734 mà sinh viên trong nước phải trả. Sự phụ thuộc này gia tăng khi nguồn tài trợ của chính phủ tỉnh bang, cho các trường đại học giảm đáng kể, ví dụ, tài trợ công cho các trường đại học Ontario đã giảm từ 54,3% trong năm học 2008-2009 xuống còn 32,5% trong năm học 2022-2023.

Sau đợt giới hạn sinh viên quốc tế trước đây, các cơ sở giáo dục đã bắt đầu gặp khó khăn, với Hội đồng các trường Đại học Ontario dự kiến thâm hụt tài chính 300 triệu đôla chỉ trong một năm học. Các đợt cắt giảm sâu hơn đang buộc các cơ sở phải cắt giảm chi phí hoạt động một cách quyết liệt hơn nữa, bao gồm cắt giảm các chương trình và vị trí giảng dạy. Ví dụ, Cao đẳng Conestoga đang loại bỏ khoảng 80 chương trình.

Sự thiếu hụt tài chính này đang gây ra ảnh hưởng bất lợi đến chất lượng giáo dục cho tất cả sinh viên. Ông Annabree Fairweather, giám đốc điều hành của Liên đoàn Hiệp hội Giảng viên Đại học B.C., cho biết việc cắt giảm nhân sự dẫn đến sĩ số lớp học lớn hơn, và tăng gánh nặng hành chính cho các giảng viên còn lại, góp phần gây ra “một cuộc khủng hoảng kiệt sức thực sự” trong đội ngũ giảng viên. Ông Wasiimah Joomun của Liên minh Sinh viên Canada lưu ý rằng, ngay cả các hội sinh viên hiện cũng đang tranh luận về việc, “chúng tôi thực sự cần cung cấp những dịch vụ cốt lõi nào, và những dịch vụ cốt lõi nào chúng tôi có thể loại bỏ.”

Đại diện sinh viên và giảng viên đều đồng ý rằng, việc nhắm mục tiêu vào sinh viên quốc tế là một “cách tiếp cận thiển cận”, bỏ qua vấn đề gốc rễ. Họ thúc giục chính phủ liên bang và tỉnh bang khẩn cấp đánh giá lại và tăng cường tài trợ công cốt lõi, cho giáo dục sau trung học, để bù đắp khoảng trống tài chính và đảm bảo chất lượng giáo dục cao có thể được duy trì mà không phụ thuộc vào học phí quốc tế cao.

Tóm lại, mặc dù chính phủ của Thủ tướng Carney đã hành động, để cắt giảm tổng mức nhập cư tạm thời, chính sách này bị chỉ trích vì không giải quyết được vấn đề lạm dụng hệ thống trong chương trình Lao động tạm cư TFW, và vì sự cắt giảm đã tạo ra một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng trong lĩnh vực sau trung học tại Canada.

*****