THỦ HIẾN ALBERTA YÊU CẦU BỘ TRƯỞNG NHẬP CƯ TỈNH BANG TÌM CÁCH GIÀNH QUYỀN KIỂM SOÁT NHẬP CƯ MẠNH HƠN BẰNG MỌI GIÁ, THEO BÁO CBC NEWS NGÀY 17-9-2025
SAU ĐÂY LÀ MỘT SỐ CHI TIẾT ĐÁNG CHÚ Ý.
- Alberta Tìm Cách Tăng Quyền Kiểm Soát Nhập Cư Cấp Tỉnh. Thủ hiến Alberta bà Danielle Smith đã chỉ đạo Bộ trưởng Việc làm, Kinh tế, Thương mại và Nhập cư của tỉnh, ông Joseph Schow, sử dụng mọi biện pháp pháp lý có thể để giành quyền kiểm soát nhập cư cấp tỉnh lớn hơn. Chỉ thị cốt lõi là đảm bảo công dân Canada được ưu tiên tiếp cận cơ hội việc làm, lập luận rằng thanh niên Canada không nên mất việc làm bởi người lao động nước ngoài tạm thời.
- Cơ Sở và Quyền Hạn Cấp Tỉnh như thế nào? Bộ trưởng Schow cho biết, mô hình liên bang đã không đáp ứng được nhu cầu kinh tế và lao động của Alberta, đồng thời dẫn đến tăng trưởng không bền vững, gây áp lực lên các dịch vụ cấp tỉnh như trường học và bệnh viện. Ông viện dẫn một phân tích của Desjardins cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đang gia tăng, một phần do số lượng người nhập cư trẻ tuổi tăng lên, mặc dù báo cáo cũng đề cập đến các yếu tố khác như tăng lương tối thiểu và tiến bộ công nghệ.
- Hiến pháp quy định quyền tài phán chung giữa liên bang và tỉnh đối với vấn đề nhập cư, nhưng chính phủ liên bang giữ quyền quyết định cuối cùng về việc chấp nhận. Hiện tại, các tỉnh như Alberta có thể đề cử những người nhập cư tiềm năng cho mình, thông qua các chương trình như Chương trình Lựa chọn Tỉnh bang Alberta (AINP) để đáp ứng nhu cầu thị trường lao động địa phương. Một luật sư nhập cư lưu ý rằng, con đường pháp lý trước mắt để Alberta tăng cường kiểm soát là thay đổi các tiêu chí đề cử của chương trình AINP của mình, (ví dụ: trình độ ngôn ngữ, nghề nghiệp, kinh nghiệm làm việc). Quota đề cử của Alberta gần đây đã bị chính phủ liên bang cắt giảm mạnh, từ gần 10.000 người được đề cử năm ngoái 2024 xuống chỉ còn khoảng 6.400 người trong năm nay 2025.
- Quan Ngại và Phản Ứng của Giới Phê Bình như thế nào?
- Ông Daniel Bernhard, Giám đốc điều hành Viện Quốc tịch Canada, gọi tiền đề cho rằng các yếu tố khác ngoài nhu cầu lao động đang thúc đẩy nhập cư Canada là không đúng, và khẳng định rằng “Canada cần người nhập cư hơn nhiều so với việc họ cần chúng tôi.” Ông lập luận rằng nhiều người nhập cư đảm nhận các công việc thiết yếu, khó tuyển dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và lao động chân tay. Bernhard tin rằng các hành động của chính quyền tỉnh, cùng với quyết định thêm dấu hiệu quốc tịch Canada vào bằng lái xe, đang “gửi một thông điệp đáng lo ngại” và tham gia vào “cuộc chiến văn hóa” trong một lĩnh vực mà các tỉnh có thẩm quyền hạn chế.
- Lập trường của Thủ hiến được hỗ trợ bởi hội đồng Alberta Next, một tổ chức đã đề xuất tạo ra hệ thống nhập cư riêng của Alberta, và giảm quyền tiếp cận các dịch vụ an sinh, như chăm sóc sức khỏe, đối với những người mới đến không hợp pháp.
- Giới phê bình cho rằng chính phủ Thủ hiến Smith đang kích động chia rẽ, và đổ lỗi một cách không công bằng cho người nhập cư về những vấn đề mà tỉnh không giải quyết được. Hiệp hội các Cơ quan Phục vụ Người nhập cư Alberta, đã công bố danh sách bác bỏ các quan niệm sai lầm để phản ứng lại một video của hội đồng mà họ cho là “vẽ nên một bức tranh sai lệch” về nhập cư. Nhà phê bình nhập cư của Đảng NDP, Lizette Tejada, cảnh báo chính phủ không nên mang “những lời lẽ chính trị mà chúng ta đang thấy từ phe cực hữu ở Mỹ đến Alberta.”
- Để tiện tham khảo, 60% người mới đến được chấp nhận vào Canada là người nhập cư kinh tế, 23% đến để đoàn tụ gia đình, và 17% còn lại là người tị nạn hoặc được chấp nhận vì lý do nhân đạo.
- NHẬN ĐỊNH CỦA ĐỘI NGŨ CHUYÊN GIA TƯ CỦA CÔNG TY VẤN DI TRÚ CANADA, ANDREW DƯƠNG RCIC
- Vấn đề di trú nhập cư của Canada luôn nóng cho mọi bên liên quan, trong Canada lẫn trên toàn thế giới. Trong đó, việc phân chia quyền hạn và trách nhiệm giữa Liên bang và chính quyền các tỉnh bang trong việc quyết định chọn người nhập cư cho từng tỉnh luôn là vấn đề tranh cãi. Liên bang hiện đang giữ quyền gần như tuyệt đối trong xét cấp thị thực, visa nhập cảnh tất cả mọi thể loại cho người nhập cư vào đất nước này. Các tỉnh bang được phân quyền chọn người định cư theo diện Lựa chọn Tỉnh bang hàng năm cho riêng bang mình, một diện di trú giới hạn khoảng 5% tổng lượng người được nhập cư định cư vào Canada. Nghĩa là, quyền chọn người định cư của Tỉnh bang hiện rất ít.
- Nói vậy không có nghĩa là 1 tỉnh bang sẽ được chỉ tối đa 5% lượng người định cư vào Canada hàng năm đến tỉnh bang đó ở, vì thật tế là lượng người định cư được Liên bang chọn (tức 95% còn lại) cũng sẽ phải chọn 1 trong 13 tỉnh bang của Canada để sinh sống học tập làm việc mà thôi.
- Ngoài ra, gần đây chính sách Du học sinh của Canada cũng thay đổi bởi Bộ Di trú Canada, tức là Chính phủ Liên bang, đã trao thêm quyền cho Tỉnh bang trong việc chọn và phân bổ du học sinh cho các trường Cao đẳng Đại học thuộc tỉnh, thông qua việc ban hành Thư Xác Nhận Tỉnh bang (attestation letter). Mặc dù sự phân quyền này cũng nằm trong quota giới hạn hàng năm được Liên bang quy định cho từng tỉnh, tương tự như chương trình lựa chọn định cư nói trên, nhưng đó cũng là 1 bước phân thêm quyền quyết định cho cấp tỉnh bang, trong việc kiểm soát số lượng Du học sinh và chất lượng đào tạo của 1 cơ sở giáo dục thuộc tỉnh.
- Tình hình khó khăn kinh tế và thất nghiệp hiện nay tại Alberta không là ngoại lệ, mà là tình trạng chung cho toàn Canada, nếu không muốn nói là toàn cầu. Do vậy, đổ lỗi của thất nghiệp cho nhập cư cũng chưa chính xác 100%, mặc dù phần lớn cũng là vậy. Trì trệ kinh tế hậu đại dịch mới là nguyên nhân chính. Trì trệ kinh tế hậu đại dịch là dự đoán được, tuy người ta ít muốn nói đến, nhưng đó là hiển nhiên. Sau đại dịch, các nền sản xuất đình trệ, doanh nghiệp đóng cửa vì không được hỗ trợ và đuối sức kéo dài, gây thất nghiệp, khan hiếm sản phẩm giá cả tăng cao. Người dân Canada đã ít việc làm, nay lại nhiều người nước ngoài nhập cư vào tìm việc, thì thất nghiệp không kiểm soát là dễ hiểu. Canada cũng đã có nhiều hỗ trợ cho doanh nghiệp sau đại dịch, nhưng có lẽ đó vẫn chưa đủ mạnh để vực dậy kinh tế.
- Canada nói chung, và Alberta nói riêng, nên tập trung giải quyết cái gốc của vấn đề, đó là trì trệ kinh tế hiện nay. Một phần quan trọng của nó là phải tập trung kiên quyết giải quyết nhập cư trái phép, di trú bất hợp pháp, đào thải người bất lợi cho Canada ra khỏi đất nước. Khi kinh tế vững mạnh trở lại, bài toán kiểm soát thất nghiệp sẽ tự động được giải, không cần tranh giành thêm quyền lựa chọn nhập cư di trú làm gì nữa.
*****
Tổng hợp, dịch: ANDREW DUONG RCIC Co.
VisasToCanada TAGS: Chương trình Cải Tổ Di Trú Canada 2023, News Định cư Tỉnh bang PNP
Bài gốc: Báo CBC NEWS ngày 17-9-2025
Photo credit: CBCNews
