HIỆP HỘI LUẬT SƯ DI TRÚ CANADA CILA KIỆN CHÍNH PHỦ CANADA NGĂN TRỞ QUYỀN ĐẠI DIỆN THÂN CHỦ TỊ NẠN & NHẬP CƯ

Luật sư nhập cư kiện Ottawa về quyền đại diện cho thân chủ bị hạn chế.

• Một nhóm luật sư di trú cho biết họ đang kiện chính phủ liên bang Canada, nhằm tăng cường bảo vệ pháp lý cho những người mới, đến trong các vụ kiện tị nạn và nhập cư “có tính rủi ro cao”.
• Hiệp hội Luật sư Nhập cư Canada (CILA) muốn buộc ba bộ liên bang phải công nhận quyền được tiếp cận với luật sư của những người tị nạn mới đến, trong tất cả các giai đoạn của quy trình nộp đơn xin thị thực. Tổ chức phi lợi nhuận này đã nêu tên Bộ Di trú, Tị nạn và Quốc tịch Canada (IRCC), Bộ An toàn Công cộng và Ứng phó Khẩn cấp, cùng Bộ Việc làm và Phát triển Xã hội Canada là các bị đơn bị kiện trong các tài liệu nộp lên Tòa án Liên bang.
• Ông Sujit Choudhry, người đại diện cho CILA trong vụ án tại Tòa án Liên bang cho biết, trong một cuộc phỏng vấn video gần đây với báo chí rằng, những người nộp đơn xin tị nạn và nhập cư có thể thuê luật sư đại diện cho họ, nhưng chính phủ liên bang thường ngăn cản luật sư giúp đỡ thân chủ, trong nhiều vấn đề tị nạn và nhập cư khác nhau. Ông Choudhry, hiệu trưởng tại Circle Barristers ở Toronto, nói: “Những gì chúng tôi đang cố gắng thực hiện là thiết lập thông qua lệnh của tòa án quyền được đại diện bởi luật sư trong toàn bộ hệ thống.”
• Bà Maureen Silcoff, luật sư tị nạn và nhập cư cũng đại diện cho CILA trong vụ kiện liên bang, cho biết trong cùng một cuộc phỏng vấn video với báo chí rằng: “Điều này bao hàm toàn bộ các vấn đề nhập cư, và đó là lý do tại sao nó lại có tầm quan trọng lớn đến vậy. Nếu không có sự công nhận chính thức về quyền có luật sư, thì các cá nhân không có quyền để luật sư tham gia vào bất kỳ quy trình nào trong số này.” “Và chúng tôi đã thấy các đơn đăng ký và phỏng vấn có thể đi chệch hướng như thế nào, nó gây hại cho mọi người ra sao, và đây là những vấn đề có tính rủi ro cao.”
• Ông Choudhry cho biết, CILA không yêu cầu chính phủ liên bang phải trả tiền cho luật sư của người nộp đơn mà là phải có “nghĩa vụ pháp lý” công nhận luật sư mà mọi người đã thuê, bằng chi phí của họ, trong các đơn đăng ký, phỏng vấn và kiểm tra. Ông nói, điều này có nghĩa là luật sư là “điểm liên lạc độc quyền” để các bên khác giao tiếp và có thể đưa ra tranh luận thay mặt cho thân chủ của họ. Lấy ví dụ về tình hình hiện tại với những người xin tị nạn ở biên giới Mỹ-Canada, ông Choudhry nói: “Các luật sư đó không có quyền tham dự các buổi phỏng vấn với thân chủ của họ và trả lời các câu hỏi thay mặt họ.”
• Theo các hồ sơ của CILA tại Tòa án Liên bang, chính phủ liên bang chỉ công nhận “quyền có luật sư”, trong các buổi điều trần và giam giữ của Hội đồng Di trú và Tị nạn. CILA nói rằng quyền này không áp dụng trong các cuộc phỏng vấn, kiểm tra tại cửa khẩu, và các đơn đăng ký, bao gồm đơn xin thường trú, tạm trú và quốc tịch.
• Các cáo buộc vẫn chưa được chứng minh trước tòa. CILA đang trong giai đoạn đầu của quá trình tố tụng. Họ bắt đầu quá trình kiện các bộ chính phủ tại Tòa án Liên bang vào đầu năm nay và nộp bằng chứng vào đầu tháng 9. CILA cho biết họ đang chờ phản hồi từ chính phủ liên bang về vụ kiện.
• Bộ Việc làm và Phát triển Xã hội Canada, cũng như Bộ Tư pháp, đã giới thiệu CTV News đến IRCC, để trả lời về hành động pháp lý này. Bộ An toàn Công cộng và Ứng phó Khẩn cấp đã không trả lời yêu cầu bình luận.
• Bộ Di trú IRCC cho biết họ đang xem xét vụ kiện của CILA.

Luật sư thường bị loại trừ, các hậu quả có thể có là  gì?

• Ông Choudhry nói thêm rằng, việc loại trừ luật sư ở nhiều giai đoạn của quy trình nộp đơn làm cho hệ thống tị nạn và nhập cư trở nên không hiệu quả, và không công bằng.
• CILA cho biết điều này cũng làm trầm trọng thêm tình trạng tồn đọng các vụ việc, tại Hội đồng Di trú và Tị nạn, cũng như Tòa án Liên bang. CILA nói rằng các vụ kháng cáo và kiện tụng phát sinh từ việc hạn chế tiếp cận luật sư có thể khiến người đóng thuế tốn hàng chục triệu đô la.
• Ông Choudhry nói: “Vì vậy, vấn đề là khi các cá nhân đã tốn công sức thuê luật sư mà chính phủ lại không làm việc với luật sư, thì mọi người đều thiệt thòi.”
• Ông Choudhry nói rằng vấn đề có thể dẫn đến sai sót và làm cho quy trình trở nên không hiệu quả, vì người nộp đơn phải tự mình làm việc với chính phủ liên bang, và có thể không hiểu các khái niệm pháp lý. Ông nói thêm rằng điều này có thể dẫn đến việc người nộp đơn cung cấp thông tin không chính xác, có thể gây tổn hại cho đơn của họ trong một quy trình vốn đã phức tạp.

NHẬN ĐỊNH CỦA ĐỘI NGŨ CÔNG TY CỦA CHUYỂN GIA TƯ VẤN DI TRÚ CANADA, ANDREW DƯƠNG RCIC

• • Tại Canada, đội ngũ chuyên gia tư vấn di trú hợp pháp bao gồm Luật sư và những Chuyên gia RCIC. Hai đối tượng này, cùng 1 số ít đối tượng hành nghề luật khác, được luật pháp Canada công nhận tư cách hành nghề luật di trú, được đại diện khách hàng làm việc trong các hồ sơ, các vụ kiện và liên hệ với chính phủ. Chính phủ Canada không bắt buộc người ứng viên sử dụng tư vấn (luật sư hoặc chuyên gia RCIC), nhưng bắt buộc khi ứng viên muốn sử dụng tư vấn thì tư vấn đó phải hợp pháp.
  • Ở đây, giới Luật sư di trú kiện chính phủ, đòi thêm quyền đại diện người tị nạn, nói chính xác hơn là người muốn nộp đơn xin quyền tị nạn vào Canada.
  • Người tư vấn nói chung, là người trung gian đứng giữa chính phủ và ứng viên, tức dân chúng, trong việc xin thị thực visa nhập cư Canada. Người dân vốn đa số không hiểu biết luật, trừ người có học luật hay làm việc liên quan đến luật. Chính phủ thì luôn muốn, có nguyên vọng và luôn tuyên bố, sẽ mang đến các quy trình và giấy tờ đơn giản nhất, mỗi người dân đều có thể hiểu và tự làm, nhưng thực tế cho thấy điều đó là phi thực tế, hoàn toàn không thể thực hiện được. Người dân vốn chỉ số ít hiểu luật, sẽ không thể tự hiểu, tự làm các hồ sơ xin thị thực di trú, vốn rất phức tạp do tính luật và tính cạnh tranh của nó, một cách tốt đẹp suôn sẻ như chính phủ mong ước.
  • Do vậy, việc chính phủ muốn hạn chế vài trò trung gian của tư vấn, ắt hẳn chỉ là vì lý do muốn loại trừ sự rắc rối có thể có khi tư vấn nhúng tay vào các vụ việc, các hồ sơ. Với trình độ và kinh nghiệm luật của mình, tư vấn hoàn toàn có thể làm nên các hồ sơ mạnh, vững chắc, có tính thuyết phục cao, mà chính phủ khi gặp sẽ khó từ chối. Quyền quyết định cấp visa hay từ chối là của chính phủ, nên các tư vấn có tài giỏi đến đâu đi nữa cũng sẽ khiến chính phủ khó xử vì họ không thể chấp nhận hết 100% hồ sơ xin visa. Đó là điều gây khó khăn cho chính phủ, và khiến chính phủ phải dè chừng tư vấn.
  • Tuy nhiên, việc hạn chế hay không coi trọng tư vấn là hoàn toàn sai lầm. Chính phủ đã từng kinh nghiệm sự hỗn loạn của hồ sơ xin di trú nộp vào khi không có tư vấn trợ giúp, hàng loạt và ồ ạt gây khó khăn rất nhiều và lãng phí rất lớn khi xem xét trong quá khứ. Do đó, chính phủ đã phải khuyến khích tư vấn phát triển, để làm các hồ sơ trở nên tốt hơn, như một bộ lọc sơ cấp cho chính phủ dễ dàng xem xét và quyết định cuối cùng. Nghĩa là tư vấn sẽ giúp đỡ cho cả 2 phía, cả ứng viên di trú, và lẫn cho chính phủ. Nhưng, niệc gì cũng có 2 mặt như một điều tất yếu, các chi tiết tiêu cực của tư vấn di trú cũng tồn tại như một phần của sự tất yếu đó, nhưng chính phủ không nên vì đó mà hạn chế hay loại bỏ tư vấn vì lợi ích của tư vấn cũng quá rõ ràng và to lớn.
  • Điều chính phủ nên làm để hạn chế điểm tiêu cực của tư vấn là, đưa ra các chính sách và luật lệ chặt chẽ, công bằng, nghiêm minh để đảm bảo tư vấn luôn làm đúng theo quy tắc luật pháp thượng tôn và đạo đức nghề nghiệp, từ đó tuân thủ luật pháp. Nhắc đến những tiêu chuẩn này, rõ ràng tư vấn hợp pháp luôn là đối tượng đáng tin hơn nhiều so với những tư vấn bất hợp pháp, vốn cũng tồn tại song song, và rất nhiều.