NOVA SCOTIA PHÁT TRIỂN DỰ ÁN BẢO VỆ RỪNG CÂY ĐỘC CẦN (HEMLOCKS) BẰNG BIỆN PHÁP SINH HỌC BỀN VỮNG, THEO BÁO CBC NEWS NGÀY 27-8-2025
SAU ĐÂY LÀ MỘT SỐ CHI TIẾT ĐÁNG CHÚ Ý.
- Cây độc cần mọc nhiều thành rừng tại tỉnh Nova Scotia của Canada, có nguồn gốc tại Châu Phi, có chưa độc tố coniine mạnh có thể gây chết người, nổi tiếng với vụ triết gia Hy Lạp cổ Socrates. Cây dùng lấy gỗ, phục vụ cho xây dựng trang trí, ốp tường, đặc biệt gỗ độc cần dùng tốt cho phòng xông hơi.
- Một dự án đang được triển khai ở Nova Scotia nhằm bảo vệ các khu rừng cây độc cần (hemlock) của tỉnh khỏi một loại côn trùng xâm lấn nhỏ bé gọi là rệp vảy độc cần. Loại rệp này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2017, loài sâu bọ giống rệp này hút nhựa cây độc cần, khiến cây chết trong vòng một thập kỷ và để lại những “bóng ma xám” của những khu rừng đã chết.
- Nghiên cứu, do Đại học Acadia dẫn đầu, là một cách tiếp cận hai mũi nhọn kết hợp cả phương pháp xử lý hóa học tức thời và chiến lược kiểm soát sinh học lâu dài.
- Phần đầu của dự án tập trung vào việc sử dụng thuốc trừ sâu để cứu những cây độc cần có giá trị cao. Các nhà khoa học đang xử lý cây bằng thuốc trừ sâu, bằng cách tiêm hoặc phun lên vỏ cây. Đây được coi là một biện pháp cần thiết nhưng chỉ là tạm thời, vì thuốc trừ sâu tốn kém, mất nhiều công sức và tác động lâu dài của chúng lên hệ sinh thái rộng lớn hơn, bao gồm các loài thụ phấn, chim và kỳ nhông, vẫn đang được nghiên cứu. Cho đến nay, chỉ có khoảng 600 ha độc cần ở Nova Scotia được xử lý bằng hóa chất.
- Để việc xử lý hiệu quả hơn, các nhà nghiên cứu đang phát triển một phương pháp mới để phát hiện sớm. Họ sử dụng bẫy hình phễu với các công cụ phân tử để tìm DNA của rệp vảy độc cần ở mức rất thấp. Đây là một cải tiến đáng kể so với phương pháp cũ, tốn nhiều công sức là dùng ná cao su và kéo cắt cành để tìm kiếm trên tán cây. Việc phát hiện sớm là rất quan trọng, vì nó cho phép quản lý mục tiêu để làm chậm sự lây lan của côn trùng trước khi một vụ xâm nhập trở nên không thể đảo ngược.
- Mục tiêu cuối cùng của dự án là thành lập một cơ sở kiểm soát sinh học tại Đại học Acadia, để nuôi và thả các loài săn mồi tự nhiên của rệp vảy độc cần. Đây được coi là giải pháp bền vững và lâu dài duy nhất.
- Kể từ năm 2023, Cục Dịch vụ & Bảo vệ Rừng Canada đã thả khoảng 12.000 con bọ cánh cứng, vốn được thu thập ở British Columbia, để làm giải pháp diệt con rệp vảy độc cần. Cơ sở mới sẽ mở rộng những nỗ lực này, với mục tiêu thả 50.000 đến 60.000 con săn mồi mỗi năm. Các nhà nghiên cứu cũng sẽ đưa vào một loài săn mồi khác, một loài ruồi bạc từ British Columbia, và đang nghiên cứu một loài bọ cánh cứng thứ ba, kỳ lạ hơn, từ Nhật Bản, và loài này đang cần được kiểm tra an toàn bổ sung.
- Cơ sở mới sẽ là một cách hiệu quả về chi phí, tạo ra số lượng lớn các loài săn mồi này và cuối cùng sẽ có thể cung cấp chúng cho các khu vực khác của Canada khi rệp vảy độc cần tiếp tục lây lan.
- Bất chấp những tiến bộ khoa học, một mối lo ngại chính vẫn còn: sự thiếu cam kết tài trợ dài hạn từ chính quyền tỉnh bang cho chương trình kiểm soát sinh học. Nhà sinh thái học rừng Donna Crossland, người đã tham gia vào các biện pháp bảo vệ cây độc cần từ năm 2017, nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ sở này nhưng cảnh báo rằng nó không thể thành công nếu không có sự hỗ trợ bền vững của chính phủ. Mặc dù Bộ Tài nguyên Canada đã cam kết 3 triệu đô la cho việc xử lý hóa học và đang giúp xây dựng cơ sở, nhưng một kế hoạch dài hạn vẫn chưa được đưa ra.
- Như nhà nghiên cứu chính Kirk Hillier đã lưu ý, cuộc chiến chống lại rệp vảy độc cần là khẩn cấp và mang tính cá nhân đối với nhiều người dân Nova Scotia, vì việc mất đi loài cây chủ chốt này sẽ có những tác động sâu sắc và không thể đảo ngược đối với các khu rừng và hệ sinh thái của tỉnh.
*****
Tổng hợp, dịch: ANDREW DUONG RCIC Co.
VisasToCanada TAGS: Chương trình Cải Tổ Di Trú Canada 2023, Canada & Vietnam giàu đẹp văn minh
Bài gốc: Báo CBC NEWS ngày 27-8-2025
Photo credit: AndrewDuongRcic for VisasToCanada
